Samenwerken met burgers, allemaal goed en wel. Maar hoe zorg je ervoor dat jouw citizen science project een succesverhaal wordt? Met deze zeven tips & tricks kom je al een heel eind. De Jonge Academie - de vereniging van jonge Vlaamse wetenschappers - distilleerde ze na gesprekken met wetenschappers met ervaring en het bekijken van citizen science projecten bij ons. Doe er je voordeel mee!

1. Samenwerking is echte meerwaarde

Citizen Science kan lonen voor alle partijen! Probeer vooral écht te overleggen met gelijkwaardige partners, zonder vooroordelen tegenover ‘amateurs’ of ‘wetenschappers’. Wetenschappers moeten daarbij open communiceren en zoeken naar een duidelijk vocabularium en een duidelijke taakverdeling. Allen samen rond de tafel, dus! En ook: voorzie vooraf, tijdens en nadien momenten om terug te koppelen. Je bent er nooit in één keer van af. Ieder feedbackmoment is anders. Anticipeer daarop.

2. Streef naar een win-winsituatie

Het Citizen Science-project moet een win-winsituatie creëren. Enerzijds moet de uitkomst van het project de wetenschappers iets opleveren dat ze in hun lab of normale onderzoeksomgeving niet zouden bereiken. Is de opstart van een Citizen Science-project misschien nog tijdrovend, dan zou de verwerking van de data dat geenszins mogen zijn. Burgers moeten ook winnen bij de samenwerking. Ze kunnen bijvoorbeeld nieuwe vaardigheden leren of nieuwe (of op hun situatie toepasbare) onderzoeksresultaten vernemen of gebruiken.

3. Probeer een evenwicht te vinden tussen representativiteit en spontaniteit

Zoek dus naar de productieve spanning tussen nadenken/controleren en spontane reacties. Het voordeel van Citizen Science is juist balanceren tussen samenwerking van burgers en wetenschappers, tussen creativiteit en representativiteit.

4. Je kan niet genoeg communiceren

Citizen Science-projecten worden gedreven door een open én frequentie communicatie via allerlei kanalen of sociale media, zelfs via de pers (website, facebook, e-mail, media, infomomenten,…). Als het over gevoelige informatie gaat, zou er op voorhand met alle partijen gecommuniceerd moeten worden. Denk na of je de communicatie kan of wil delegeren.
Voorzie voldoende tijd om vragen te beantwoorden en vrijwilligers te motiveren. Organiseer café-avondjes en meetings, vergader op publieke plaatsen, creëer een community.
Verzorg je perscommunicatie goed, zeker als het gaat over gevoelige thema’s. Creëer eventueel betrokkenheid bij lokale overheden.

5. Voorzie een testfase in een vroeg stadium

Voorzie eerst met een kleinere groep een testfase, die zorgt dat er bijgestuurd kan worden. Communiceer ook met de betrokkenen over de status van die testfase en de feedback die je van hen verwacht. Alles kan beter.

6. Check je budgettaire ruimte

Kosten voor communicatie, feedbackmomenten, beleid en sociale media horen in de budgetaanvraag, net als de juridische consultancy, softwarepakketen, serverruimte en afspraken over opslag van algemene gegevens na de afloop van een Citizen Science-project. Gebruik je testfase voor de correcte inschatting van kosten. Voorzie buffers!

7. Word beroemd

Meld je project aan op het Citizen Science-platform Iedereen Wetenschapper en probeer via het nieuws of andere programma’s een draagvlak voor je onderzoek te creëren.

 

Deze tips & tricks komen uit het Standpunt over citizen science van de Jonge Academie. Het volledige standpunt komt binnenkort hier beschikbaar.

Meer tips:

Crowdsourcing Toolkit

Guide to Setting up Citizen Science